Kwestia powierzania pieczy naprzemiennej w sytuacji nasilonego konfliktu pomiędzy rodzicami dziecka jest kluczowa i wzbudza kontrowersje nie tylko w Polsce. W badaniach zagranicznych dot. alienacji rodzicielskiej dominują wyniki, że skonfliktowani rodzice dziecka nie tylko mogą sprawować pieczę naprzemienną ale również piecza naprzemienna sprzyja zmniejszeniu siły i zakresu konfliktów pomiędzy rodzicami o kontakty z dzieckiem[1].
Należy podkreślić, że w literaturze zagranicznej zauważa się rozróżnienie pomiędzy różnymi typami wysokiego konfliktu na tle separacji/rozwodu po to, aby umożliwić sądom i psychologom bardziej efektywnie odczytywać potrzeby dzieci i ich rodziców. Badacze R. Birnbaum i N. Bala[2] przekonują, że należy odróżnić konflikty wynikające ze słabej komunikacji od tych, które wynikają z przemocy domowej lub alienacji. Sugerują oni, że w kolejnym kroku musi być poczynione rozróżnienie pomiędzy przypadkami, gdy jeden rodzic jest głównym inspiratorem konfliktu lub nadużycia od tych, w których oboje rodzice ponoszą znaczącą odpowiedzialność. Potrzeba takiego rozróżnienia wynika z tego, że strategie interwencyjne wymagane w przypadkach przemocy domowej i alienacji są bardziej złożone (np. patologiczne lub dysfunkcjonalne sytuacje), niż w przypadku kłótni rodzicielskich wynikających ze słabej komunikacji lub dotyczących czasu opieki nad dzieckiem. W swojej publikacji z 2010 r. podają oni przykłady stwarzania sztucznych konfliktów pomiędzy rodzicami dziecka z powodu złośliwości, włącznie z preparowaniem fałszywych oskarżeń po to, aby jeden tylko rodzic uzyskał pieczę nad dzieckiem[3]. Natomiast najostrzejszą reakcją wobec rodzica, który alienuje dziecko od drugiego rodzica, podawane jest przekazanie pieczy nad dzieckiem rodzicowi alienowanemu i zakazanie kontaktów pomiędzy alienującym rodzicem a dzieckiem. Wskazane jest to tylko wówczas, gdy ma miejsce intensywna alienacja, alienujący rodzic nie zmienia swojego postępowania a alienowany rodzic ma kompetencje do opieki nad dzieckiem[4].
[1] Zob. liczna literatura w tym zakresie:
+ R. Bauserman, Child adjustment in joint custody versus sole custody arrangements: A meta-analytic review, “Journal of Family Psychology” 2002, vol. 16, no. 1;
+ R. Bauserman, A Meta-analysis of Parental Satisfaction, Adjustment, and Conflict in Joint Custody and Sole Custody Following Divorce, “Journal of Divorce & Remarriage” 2012, vol. 53, no. 6;
+ R. Birnbaum, N. Bala, Towards the differentiation of high-conflict families: an analysis of social science research and Canadian case law, “Family Court Review” 2010, vol. 48, no. 3;
+ W.V. Fabricius, P. Diaz, S.L. Braver, Parenting time, parent conflict, parent-child relationships, and children’s physical health, [w:] Parenting plan evaluations: Applied research for the Family Court, K. Kuehnle, L. Drozd (eds.), Oxford University Press 2012;
+ W.V. Fabricius, L.J. Luecken, Postdivorce living arrangements, parent conflict, and long-term physical health correlates for children of divorce, “Journal of Family Psychology” 2007, vol. 21, no. 2;
+ E. Kruk, Arguments for an Equal Parental Responsibility Presumption in Contested Child Custody, “The American Journal of Family Therapy” 2012, vol. 40;
+ E. Kruk, Arguments Against a Presumption of Shared Physical Custody in Family Law, “Journal of Divorce & Remarriage” 2018, vol. 59, no. 5;
+ L. Nielsen, Joint versus sole physical custody: Outcomes for children independent of family income or parental conflict, “Journal of Child Custody” 2018, vol. 15, no. 1;
+ L. Nielsen, Re-examining the research on parental conflict, coparenting, and custody arrangements, “Psychology, Public Policy, and Law” 2017, vol. 23, no. 2;
+ N.E. Mahrer, K.L. O’Hara, I.N. Sandler, S.A. Wolchik, Does Shared Parenting Help or Hurt Children in High-Conflict Divorced Families?, “Journal of Divorce & Remarriage” 2018, vol. 59, no. 4;
+ I. Sandler, J. Miles, J. Cookston, S. Braver, Effects of father and mother parenting on children’s mental health in high-and low-conflict divorces, “Family Court Review” 2008, vol. 46, no. 2.
[2] Zob. R. Birnbaum, N. Bala, Towards the differentiation of high-conflict families: an analysis of social science research and Canadian case law, “Family Court Review” 2010, vol. 48, no 3, s. 403-416.
[3] Ibidem, s. 409-410.
[4] Ibidem, s. 413.