W literaturze podkreśla się, że brakuje skutecznych instrumentów prawnych wobec rodziców pozostających w bardzo silnym konflikcie, co doprowadza do alienacji rodzicielskiej czy porwań rodzicielskich[1], a ochrona dzieci przed skutkami konfliktu rodziców jest iluzoryczna[2]. Jak twierdzi J. Ignaczewski „Odpowiedzialności za ten stan rzeczy, wbrew pozorom, nie ponoszą sędziowie rodzinni, lecz procedury sądowe, których nie sposób nazwać rodzinnymi, dostosowanymi do realizowania ochronnej funkcji sądu opiekuńczego.”[3]
W ankiecie dla adwokatów/aplikantów uzyskano odpowiedzi do pytania, z punktu widzenia adwokata/aplikanta adwokackiego, jakie należałoby podjąć lub zaniechać działania prawne i systemowe, aby skuteczniej chronić dziecko w sytuacji utrudniania mu kontaktów z rodzicem przez drugiego rodzica; oto one:
| szybki i łatwy do ustanowienia i wyegzekwowania obowiązek terapii/szkolenia dla rodzica alienującego |
| Wprowadzić ryzyko zmiany miejsca zamieszkania dziecka i ograniczenia władzy rodzicielskiej, w tym realny (a nie fasadowy) nadzór kuratora sądowego w stosunku do rodzica utrudniającego dostęp. |
| Gigantyczne kare finansowe – proporcjonalne do zarobków dla rodzica który nie wydaje dziecka, coś w stylu mandatu drogowego, płatnego w terminie 7 dni, a jak nie to egzekucja rachunku bankowego. A nie tak jak teraz dopiero zagrożenie zapłatą, zapłata i długotrwała egzekucja. |
| Moim zdaniem jest to bardzo trudne zadanie. Z pewnością szybkość postępowania sądowego byłaby ułatwieniem. Ponadto świetnie zorganizowany zespół kuratorów i psychologów. W chwili obecnej mam wrażenie, że są oni w postępowaniu zbędni lun wręcz przeszkadzający. Dobre wykształcenie tych osób byłoby pomocne, by szybko i sprawnie potrafili wystawić obiektywną ocenę sytuacji. |
| kurator dla mał. |
| Zwiększone zaangażonanie kuratorów i podejmowanie przez nich realnych, a nie pozornych działań |
| Zabezpieczanie przez sąd spotkań z rodzicem z którym nie mieszka na stałe, nie później niż w ciągu 14 dni od daty wpłynięcia wniosku o zabezpieczenie z jednoczesnym obowiązkiem zagrożenia kary w przypadku nierealizowaniu kontaktów |
| Prawo rodzinne winno to b.gwarantowac,aby dziecko,dzieci mialy kontakt z matka i ojcem ,egzekucja braku kontaktów np.orzeczona przez Sad rozwodowy w praktyce nic nie daje,mozna rodzica ukarac nakazem zaplaty.Kilka razy mialam sprawy iz mimo orzeczonych kontaktow ,ojcowie nie mogli sie z dziecmi spotykac. |
| Zapewnić dziecku i rodzicom pomoc psychologa oraz podejść indywidualnie do każdej sprawy |
| zmienić przepisy, wprowadzić takie przestępstwo do k.k. obecne środki (nakazanie zapłaty grzywny) są nie skuteczne |
| Zmienić prawo w zakresie konieczności orzekania o pieczy naprzemiennej a dopiero w drugiej kolejności w inny sposób |
| kierowac rodziny na obowiązkowe spotkania z terapeutą |
| skrócić czas trwania postępowania egzekucyjnego w zakresie wykonywania kontaktów |
| poddać nadzorowi kuratora sadowego rodzica z którym zamieszkuje dziecko i slierowac tego rodzica na terapie podnosząca kompetencje wychowawcze. Takie rozwiązanie wprost wynikające z przepisu (wskutek nowelizacji kro) proponowałabym jako praktyk |
| Należałoby zapewnić dzieciom izolowanym możliwość udziału w terapii psychologicznej, dzięki której dziecko samo będzie mogło budować swoją tożsamość, by z czasem móc samodzielnie zdecydować o kontaktach z rodzicami. Można by też w przypadku potwierdzenia przez Sąd naruszania postanowień o realizacji kontaktów odbierać rodzicowi naruszającemu świadczenia opiekuńcze i wychowawcze typu 500+. |
| szybsze rozpatrywanie przez sąd wniosków o zabezpieczenie kontaktów |
| Zabezpieczenie niezwłocznego kontaktu z dzieckiem w obecności pracowników opieki społecznej. |
[1] J. Helios, W. Jedlecka, Alienacja rodzicielska, Wrocław 2023, s. 128.
[2] H. Ciepła, J. Ignaczewski, J. Skibińska-Adamowicz, Komentarz do spraw rodzinnych, red. J. Ignaczewski, Warszawa 2012., s. 27.
[3] Ibidem.