Stwarzanie trudności przez jednego rodzica w realizacji kontaktów z dzieckiem drugiemu rodzicowi, z którym ono nie mieszka wynika z wielu przyczyn. Przyczyny takiego utrudniania kontaktów z dzieckiem są różne, często skomplikowane i wynikające z wielu czynników.

Przegląd literatury polskiej i zagranicznej oraz orzecznictwa, zweryfikowany na podstawie wyników z ankiet do specjalistów OZSS i do rodziców, których dotyczyło utrudnianie kontaktów z dzieckiem, doprowadził do wyodrębnienia następujących czynników lub warunków wywołujących utrudnianie dziecku kontaktów z rodzicem przez drugiego rodzica jako swój skutek:

a) dążenie rodzica, który wysoko ocenia swoje szanse na „wygranie” pieczy nad dzieckiem do nasilenia konfliktów wskutek utrudniania kontaktów z dzieckiem, aby sąd odrzucił powierzenie pieczy naprzemiennej i powierzył pieczę nad dzieckiem wyłącznie takiemu rodzicowi;

Istnieje wiele sposobów doprowadzających do silnego skonfliktowania rodziców dziecka z zamiarem odrzucenia przez sąd pieczy nad dzieckiem sprawowanej przez oboje rodziców. Zostały one zbadane dzięki pytaniom w ankietach dla specjalistów OZSS i dla rodziców, którym są/były utrudniane kontakty z dzieckiem przez drugiego rodzica. Mowa o nich poniżej.

Z odpowiedzi specjalistów OZSS wynika, że przeważnie czasami (74%) i często (16%) sprzeciw rodzica sprawującego wyłączną pieczę nad dzieckiem wobec pieczy naprzemiennej wynika z chęci wymazania z pamięci dziecka drugiego rodzica, aby zastąpić go nowym partnerem/partnerką:

Z odpowiedzi specjalistów OZSS wynika, że często (53%) i czasami (47%) rodzic utrudniający kontakty z dzieckiem wykorzystuje dziecko do zadawania bólu psychicznego drugiemu rodzicowi w akcie zemsty (np. za nieudane małżeństwo, zdradę, opuszczenie) lub z zazdrości (np. związanie się z innym partnerem/partnerką):

Z odpowiedzi specjalistów OZSS wynika, że przeważnie czasami (53%) i często (21%) rodzic utrudniający kontakt z dzieckiem drugiemu rodzicowi opóźnia swoim postępowaniem badanie dziecka po to, aby w opinii RODK/OZSS uzyskać lepszą więź dziecka z rodzicem utrudniającym, niż z drugim rodzicem:

Zastanawiające jest na tle tych danych, czemu aż 53% z tych specjalistów wskazało, iż nie zgadza się ze stwierdzeniem, że opłaca się rodzicowi sprawującemu wyłączną pieczę nad dzieckiem, całkowicie izolować dziecko od drugiego rodzica przez możliwie najdłuższy okres czasu, aby badanie dziecka w RODK/OZSS wykazało silniejszą więź dziecka z utrudniającym kontakty rodzicem:

Jednocześnie z ww. stwierdzeniem zgadzają się prawie wszyscy (93%) ankietowani rodzice:

Możliwe, że rozbieżność stanowisk rodziców i specjalistów OZSS wynika z tego, że część specjalistów OZSS mogła potraktować słowo ‘opłaca się’ w kategoriach moralnych a nie praktycznych.

Należy zauważyć, że utrudnianie kontaktów z dzieckiem przez jednego rodzica drugiemu rodzicowi rzadko (42%) i czasami (42%) uzasadnione jest rzeczywistym zagrożeniem dla dziecka ze strony drugiego rodzica. Tak wynika z odpowiedzi specjalistów OZSS:

Silnemu skonfliktowaniu rodziców dziecka sprzyja utożsamianie się z dzieckiem lub zaburzenia osobowości rodzica utrudniającego kontakty z dzieckiem drugiemu rodzicowi.

Z odpowiedzi specjalistów OZSS wynika, że przeważnie czasami (58%) i często (16%) rodzic, który utrudnia dziecku kontakty z drugim rodzicem wykazuje objawy narcystycznego zaburzenia osobowości: